Maar liefst één op de tien Nederlanders krijgt in zijn of haar leven te maken met een angst. Van angst voor gaatjes tot doodsbang zijn voor open water.
In deze nieuwe rubriek vertellen lezers hoe een bepaalde angst hun leven beïnvloedt. Dit keer: Eva (34) is bang voor vogels en deze angst maakt haar leven soms behoorlijk ingewikkeld.
Eva: “Ik was vijf jaar toen mijn ‘vogelfobie’ is ontstaan. Mijn ouders zeggen dat ik het voorval in mijn hoofd groter heb gemaakt, maar in mijn herinnering was ik met hen in het park aan het wandelen toen ik per ongeluk te dicht bij een ganzennestje in de buurt kwam.
Eén van de ganzen, de moeder of de vader, begon daarop heel hard te klapperen met zijn vleugels en kwam op me af om het nest te beschermen.
In mijn herinnering is de gans ook op me gesprongen, al houdt mijn moeder vol dat dat niet is gebeurd.
Voor mijn angst maakt het echter niet uit: tot op de dag van vandaag word ik panisch van het idee dat een vogel van achteren op me springt.
Er zijn meerdere dingen die ik eng vind aan vogels: het onvoorspelbare en abrupte van hun bewegingen – een uil die zijn hoofd plotseling omdraait doet me huiveren – en een kalkoen vind ik bijvoorbeeld niet alleen eng, maar ook heel vies.
Maar ook van zogenaamd ‘mooie’ vogels zoals adelaars moet ik niets hebben. De aanblik van dat gladde verendek en de ‘gaten’ die daar in vallen als ze bewegen, laten de rillingen over mijn rug lopen. Het idee van wat onder dat verendek schuilgaat vind ik echt huiveringwekkend.
En de cadans waarmee kippen lopen vind ik ook heel onprettig om te zien. Zelfs als ik een vogel voorbij zie komen op National Geographic zap ik altijd snel weg.
Niet zo aanstellen
Veel mensen in mijn omgeving doen er nogal luchtig over. Een aantal jaar geleden organiseerde mijn oma een kerstlunch in Vogelpark Avifauna.
Ik schrok ontzettend toen ik dat hoorde en zei: ‘Oma, daar kan ik niet naartoe! Ik vind dat eng!’ ‘Vind je het eng, of ben je allergisch?’, vroeg ze.
Toen ik zei dat ik niet allergisch was maar het gewoon griezelig vond, zei ze dat ik me niet zo moest aanstellen. Het was een nachtmerrie.
Als je Avifauna binnengaat moet je al langs een soort ‘haag’ van vogels. Uiteindelijk heb ik van ellende maar een lange jas en een sjaal over me heen gehangen – ik leek wel een soort mummie – en heeft mijn vader me het restaurant binnengeloodst.
‘Toen er ineens een reiger over mijn hoofd vloog, liet ik alles vallen en sprong ik onder tafel’
Afgelopen zomer zaten we aan de gracht te eten om de verjaardag van mijn broer te vieren.
Er zaten een paar meerkoeten, maar zolang ik weet waar ze uithangen en ze niet te veel bewegen, kan ik dat net aan. En toen er vloog ineens een reiger over mijn hoofd.
Ik liet alles vallen en sprong onder de tafel. Het hele terras lachte me uit. Uiteindelijk zijn we op die snikhete zomerdag maar binnen gaan zitten, omdat ik vanaf dat moment niet meer rustig zat.
Bij de minste of geringste beweging die ik vanuit mijn ooghoeken zag, zat ik weer onder tafel, wat ook heel storend was voor de mensen om me heen.
Niet naar de kinderboerderij
Op vakantie in Australië heb ik daar met doodsangsten door het bos gelopen omdat we een tour maakten door het gebied van een heel gevaarlijke vogel, de kasuaris.
Zo’n beest kan wel 1.70 m hoog worden en heeft vlijmscherpe klauwen. Er was me gegarandeerd dat ze er op dat moment niet waren, omdat ze alleen in dat gebied kwamen tijdens het broedseizoen. Ik hoefde me dus geen zorgen te maken, maar toch schrok ik op bij elk geluid.
Ik was niet eens bang dat zo’n beest me dood zou maken, maar wel dat hij onverwacht op mijn nek zou springen, of ik ineens een immens verendek zou zien. Het was dus niet echt een relaxte trip, en ik kon amper van de prachtige natuur genieten.
Hoewel ik vogels dus het allerliefst zo veel mogelijk vermijd, zou ik niet weten hoe ik mijn angst anders kan oplossen dan met exposure therapie (een therapie waarmee je een traumatische ervaring tot in detail ophaalt, red.).
Het ironische is: ik ben zelf psycholoog. Ik weet hoe het werkt. Ik schuif het alleen zo lang mogelijk voor me uit.
Tot nu toe heb ik echter nog niets gedaan om aan mijn angst te werken. Maar als ik ooit kinderen krijg, moet ik aan de bak. Anders kan ik niet eens met ze naar de kinderboerderij.”
Dit zegt de expert:
Psychiater Bram Bakker: “Er is hier sprake van een zogenaamde specifieke fobie, een angststoornis. De angst voor vogels komt wat minder vaak voor.
Muizen en spinnen zijn bekendere dieren in relatie tot deze angststoornis. De angst is buitenproportioneel, er worden situaties vermeden (daar slaat het woord ‘fobie’ op) en er is ook anticipatieangst: enorm opzien tegen toekomstige omstandigheden.
Mensen die een angststoornis hebben zijn zich meestal zeer bewust dat hun klachten abnormaal zijn. En psychologen kunnen het zelf dus ook krijgen.
Een behandeling is wel aan te raden omdat spontane genezing hier niet te verwachten is. Therapie kan goed helpen, vooral door het stapsgewijs oefenen in – voor haar – angstaanjagende situaties.
Dit is een vorm van gedragstherapie die exposure in vivo (‘in het echt’) wordt genoemd. Soms proberen mensen het ook met kalmeringsmiddelen, maar dit is meestal geen duurzame oplossing.
Bovendien kun je aan angstremmers verslaafd raken. Hoewel ‘angst voor vogels’ misschien een beetje suf klinkt, moet je de ernst niet onderschatten, het kan iemands leven geheel verzieken.”
